Η ΟΜΙΛΙΑ ΡΑΓΚΟΥΣΗ ΣΤΟ Δ.Σ.ΤΗΣ ΚΕΔΚΕ

Αγαπητά μέλη της Κεντρικής Ένωσης των Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος και αγαπητές φίλες και φίλοι που τιμάτε με την παρουσία σας τη σημερινή μας συνάντηση, συνεδρίαση-σύσκεψη θα ήταν μάλλον καλύτερο να την αποκαλέσουμε και να την χαρακτηρίσουμε.
Θέλω και εγώ να συνομολογήσω ότι αυτή η συνάντηση πραγματοποιείται σε μια πολύ ιδιαίτερη στιγμή όχι απλώς και μόνο για το πρόγραμμα Καλλικράτης, αλλά το βέβαιο είναι για τη χώρα αλλά και για το θεσμό της Αυτοδιοίκησης. Τον τόσο κρίσιμο θεσμό της Αυτοδιοίκησης.
Και πράγματι δίνει σε κάθε καλόπιστο παρατηρητή αλλά νομίζω το κυριότερο για όλους εσάς αλλά και για όλους εμάς, δίνει πράγματι στον ιστορικό του μέλλοντος από τον οποίο κανείς μας δεν θα ξεφύγει, η κρίση του οποίου θα είναι πάρα πολύ αυστηρή για όλους μας και πρώτα και κύρια βέβαια για όλους εμάς που αποτελούμε αυτό που λέγεται σήμερα πολιτεία, Κυβέρνηση, και που θα έχει πιστεύω προσωπικά τη δυνατότητα να διαπιστώσει ότι η χώρα μας, όπως είχα την ευκαιρία να πω και στο συνέδριο, έχει αυτή τη στιγμή την ευτυχή συγκυρία να συναντάται η πολιτική θέληση, η πολιτική αποφασιστικότητα με την ωριμότητα και την υπευθυνότητα.
Και αυτά να είναι τα βασικά χαρακτηριστικά, να είναι τα βασικά στοιχεία της ιστορικής σύμπτωσης, της ιστορικής συνάντησης, της πολιτείας με την Αυτοδιοίκηση. Της συνάντησης της Αυτοδιοίκησης και της διαχρονικής της προετοιμασίας, αλλά και προπαρασκευής, και της Κυβέρνησης αντίστροφα.
Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε, για το καλωσόρισμα, λοιπόν, και αγαπητοί φίλοι.
Είναι γεγονός ότι μπορεί κανείς να πει με δύο λέξεις «ήγγικεν η ώρα». Ήγγικεν η ώρα να μπούμε στην τελική ευθεία για το πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ.
Ένα πρόγραμμα, το οποίο χωρίς αμφιβολία θα επηρεάσει αποφασιστικά, καθοριστικά το παρόν και το μέλλον της Αυτοδιοίκησης, του κράτους, άρα κατ’ επέκταση και της κοινωνίας και των πολιτών.
Δεν υπάρχει σε κανενός το μυαλό αμφιβολία ότι το πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ είναι μία πολύ μεγάλη θεσμική αλλαγή στη χώρα, που όπως σωστά όλοι αναγνωρίζουν, μία αλλαγή από αυτές που δεν γίνονται ούτε συχνά ούτε κάθε δεκαετία, θα έλεγε κανείς. Πιθανότατα, όσον αφορά το μέγεθός της και τον ενιαίο χαρακτήρα της, που ταυτόχρονα ακουμπά τον Α’ τον Β’ αλλά και το επίπεδο της αποκεντρωμένης κρατικής υπόστασης, ως τέτοιο δεν έχει προηγούμενο.
Και υπό αυτή την έννοια βρισκόμαστε στην τελική ευθεία μίας πολύ μεγάλης αλλαγής που εμείς πιστεύουμε ότι πέρα από τα θεσμικά, τα αυτοδιοικητικά, τα κοινωνικά χαρακτηριστικά, έχει και μείζονα εθνικά χαρακτηριστικά.
Και αυτό όχι μόνο λόγω της συγκυρίας, την οποία διέρχεται η χώρα μας, μία συγκυρία εξαιρετικά δύσκολη, η πιο δύσκολη από το ’74 και μετά, αλλά και λόγω του γεγονότος ότι αυτές οι αλλαγές σίγουρα θα επηρεάσουν την πορεία της χώρας.
Η χώρα, εμείς πιστεύουμε, αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, ότι δεν θα μπορέσει να βγει από το σημερινό αδιέξοδο, από την σημερινή βαθύτατη κρίση αν δεν παρέμβει στον πυρήνα της θεσμικής υπόστασης του ελληνικού κράτους και των λειτουργιών του.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο και ως Κυβέρνηση, ταυτόχρονα και παράλληλα με τα πολύ δυσάρεστα οικονομικά μέτρα που υποχρεωθήκαμε να αποφασίσουμε και να θέσουμε σε εφαρμογή, έχουμε αποδυθεί σε έναν χωρίς τέλος αγώνα προκειμένου μεγάλες θεσμικές μεταρρυθμίσεις, τομές, αλλαγές, να πραγματοποιηθούν ώστε να υπάρξει μόνιμος και όχι προσωρινός χαρακτήρας στην προσπάθεια αλλά και μόνιμα και όχι προσωρινά αποτελέσματα στους κόπους του ελληνικού λαού.
Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι το πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ είναι ένας βασικός πυλώνας στο πρόγραμμα σταθερότητας αλλά και ανάπτυξης.
Και, επίσης, δεν είναι καθόλου τυχαίο, εμάς μάλιστα μας έκανε και ιδιαίτερα ευχάριστη εντύπωση, πρέπει να σας πω, το γεγονός ότι αυτή η επισήμανση χωρίς εμείς να έχουμε ασκήσει κάποια ιδιαίτερη πολιτική σε αυτή την κατεύθυνση, επικοινωνιακή πολιτική, έχει επισημανθεί από κορυφαίους Ευρωπαίους κοινοτικούς παράγοντες.
Προχθές στο πλαίσιο της τοποθέτησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ενημερωθήκατε, ενημερωθήκαμε ότι υπήρξαν δηλώσεις και από τον κύριο Τρισέ αλλά και από τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τον κύριο Παπαδήμο, που χωρίς, ξαναλέω, εμείς να έχουμε προλάβει να ενημερώσουμε κανένα από τα κοινοτικά όργανα, τουλάχιστον του τραπεζικού τομέα ή της άσκησης της νομισματικής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διαπιστώσαμε ότι μόνοι τους με πρωτοβουλία τους αναφέρθηκαν στο πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ ως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, ως μία πολύ βασική απόδειξη για την μεγάλη αλλαγή, η οποία πραγματοποιείται αυτή την στιγμή στην Ελλάδα. Μία αλλαγή που δίνει ελπίδα ότι θα μπούμε πράγματι σε μία νέα εποχή.
Το συλλογικό μας κεκτημένο, γιατί αυτό είναι ο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ, εμπεριέχει μία συνολική αντίληψη. Μία συνολική αντίληψη κοινή που καθιστά τις αλλαγές ουσιαστικά ως μία μεγάλη δομική αλλαγή.
Και ίσως για αυτό δεν είναι τυχαίο ότι έχει κερδίσει μία ευρύτατη κοινωνική και πολιτική συναίνεση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πολιτικές απόψεις διαφορετικές, δεν υπάρχουν διαφωνίες, ή και δεν θα υπάρξουν στην πορεία.
Χωρίς καμία διάθεση να υποτιμήσουμε αντίθετες απόψεις και κριτικές που εκφράζονται ή θα εκφραστούν. Για εμάς όλες οι απόψεις είναι σεβαστές.
Έχουμε νομίζω όλοι πετύχει να θεωρείται αυτή η προσπάθεια ως ένα εθνικό εγχείρημα και αυτό το οποίο έχουμε όλοι κατακτήσει, είναι ότι απαίτηση όλων σας, αλλά κυρίως της ελληνικής κοινωνίας σε ότι μας αφορά, είναι να δεσμευτούμε, αλλά κυρίως να πραγματοποιήσουμε τη δέσμευση, ότι το όλο αυτό εγχείρημα θα πραγματοποιηθεί χωρίς καμία μικροκομματική σκοπιμότητα ή λογική.
Χωρίς ακόμα αν θέλετε και καμία αλαζονική διάθεση της απόλυτης αλήθειας που εμείς κατέχουμε και που κανείς άλλος δεν μπορεί να συμβάλει και να συνδιαμορφώσει μαζί μας σε αυτή τη πορεία. Έχουμε αποδείξει και σήμερα θα επισημοποιήσω, ότι κάθε άλλο από μία τέτοια αντίληψη διαπνέει τη δουλειά μας ως πολιτική ηγεσία του συγκεκριμένου Υπουργείου. Στην πραγματικότητα ως ένα μέρος μίας Κυβέρνησης, στην οποία ο ελληνικός λαός πριν από λίγους μήνες έδωσε ακριβώς αυτήν την εντολή.
Λοιπόν, σήμερα θα μιλήσουμε διεξοδικά για το πρόγραμμα Καλλικράτης. Όχι γενικά. Κατ’ αρχήν θέλω, όμως, πριν μιλήσω διεξοδικά για το πρόγραμμα Καλλικράτης, να ξεκινήσω με ζητήματα που είχαν τεθεί στο συνέδριό σας σε σχέση με τα τρέχοντα προβλήματα της αυτοδιοίκησης, ιδίως τα οικονομικά.
Όπως γνωρίζετε, έχει ήδη εξοφληθεί η δεύτερη δόση των παρακρατηθέντων, των περίφημων. Και επειδή εδώ απευθύνομαι σε έμπειρους αυτοδιοικητικούς, γνωρίζετε πόσο δύσκολη ήταν η προσπάθεια να ανταποκριθούμε σε αυτήν την υποχρέωση, ειδικά σε αυτές τις εξαιρετικά δυσμενείς δημοσιονομικές συνθήκες, που υπό άλλες πολιτικές προϋποθέσεις, νομίζω όλοι κατανοείτε ότι θα μας οδηγούσε στον πειρασμό να ισχυριστούμε ότι είναι τέτοιες, που μας επιτρέπουν να διαμορφώσουμε διαφορετικά αυτές τις αποφάσεις.
Εξασφαλίσαμε, σε ό,τι αφορά τη ΣΑΤΑ, στην απόφαση για το 2010 να συμπεριληφθεί επιπλέον το ποσό των 240 εκατομμυρίων ευρώ, που αφορούσε οφειλές από τα προηγούμενα έτη. Η σχετική κοινή υπουργική απόφαση υπογράφεται.
Επίσης, υπογράφηκε μία νέα προγραμματική σύμβαση με τίτλο. Συν – κοινωνία. Αφού όπως γνωρίζετε στην πρώτη διαπιστώθηκε πρόβλημα λόγω του ότι δεν είχε υποβληθεί σε προ – συμβατικό έλεγχο.
Σε ότι αφορά επίσης ένα θέμα που τέθηκε και στο συνέδριό σας, αλλά και στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις μας είχε τεθεί. Σε ότι αφορά την τροποποίηση για το φόρο ζύθου που αντιστοιχεί σε ένα ποσό της τάξης των 80 εκατομμυρίων ευρώ του καταργηθέντος προγράμματος, ισχύει η δέσμευσή μας στο ακέραιο και η σχετική πρόβλεψη εντάσσεται στο νομοσχέδιο του Καλλικράτη με ρητή διάταξη.
Επόμενο σημείο είναι οι κεντρικοί αυτοτελείς πόροι. Υπογράψαμε την κοινή υπουργική απόφαση σύμφωνα με τις προτάσεις της ΚΕΔΚΕ. Υπογράψαμε αυτήν την ΚΥΑ με βάση τα προβλεπόμενα έσοδα του προϋπολογισμού του 2010, όπως γίνεται πάντοτε.
Έχουν ήδη αποδοθεί τα δωδεκατημόρια του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου.
Όσον αφορά στο ζήτημα των συμβασιούχων. Στο πλαίσιο της δέσμευσης της χώρας μας στο πρόγραμμα σταθερότητας και ανάπτυξης, στο πλαίσιο της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου νόμου για τις προσλήψεις, πλέον υπάγονται όλες οι διαδικασίες προσλήψεων στην αντικειμενική και αξιοκρατική διαδικασία του ΑΣΕΠ.
Εγκρίθηκαν 9.000 θέσεις συμβασιούχων για τους Ο.Τ.Α., 5.000 εξ αυτών ορισμένου χρόνου και 4.000 εξ αυτών συμβάσεις έργου. Περάν αυτών που θα εγκριθούν βεβαίως για τις περιφέρειες, δημοτικές επιχειρήσεις.
Το αργότερο τις επόμενες μέρες θα ολοκληρωθεί η κατανομή τους στους δήμους βάσει των τελικών εγκρίσεων συμβάσεων έργου από το ΑΣΕΠ, που για πρώτη φορά τίθενται στην κρίση του.
Όλα αυτά βεβαίως θα τα αντιμετωπίσουμε από κοινού, γιατί δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι ταυτόχρονα με την μεγάλη αλλαγή του Καλλικράτη που προετοιμάζουμε προχωρούμε στην υλοποίηση μεγάλων και σημαντικών αλλαγών που αφορούν πλευρές της λειτουργίας του ελληνικού κράτους, άρα και της ελληνικής Αυτοδιοίκησης, όπως για παράδειγμα οι νέες διαδικασίες για τις προσλήψεις, οι οποίες και θα αποδώσουν σίγουρα μια νέα πραγματικότητα που πιστεύουμε ότι είναι χωρίς άλλο επιταγή του ελληνικού λαού.
Μια νέα πραγματικότητα αξιοκρατίας και διαφάνειας στη λειτουργία όλων των επιπέδων των θεσμών της οργανωμένης κοινωνίας.
Εμείς πιστεύουμε βαθιά και πιστεύουμε ότι μέσα από εκεί χτίζεται μια νέα σχέση εμπιστοσύνης με τον ελληνικό λαό η οποία δεν μπορεί άλλο να περιμένει, δεν μπορεί άλλο να μην ανακτάται.
Τώρα, όσον αφορά το πρόγραμμα Καλλικράτης. Πρώτο θέμα το χρονοδιάγραμμα. Καταρχήν επιτρέψτε μου να ξεκινήσω από την έως τώρα πορεία. Στις προγραμματικές δηλώσεις τον Οκτώβριο της Κυβέρνησης αλλά και στις πρώτες συναντήσεις που είχαμε κάνει με την ΚΕΔΚΕ είχαμε δεσμευτεί για δυο πράγματα.
Το πρώτο ότι θα παρουσιάσουμε εντός των 100 πρώτων ημερών το σχέδιο των προβλεπόμενων αλλαγών, δεύτερον ότι εμείς όπως πιστεύουμε ότι είχαμε και έχουμε την υποχρέωση θα αναλάβουμε και την πολιτική ευθύνη για αυτό το οποίο θα παρουσιάσουμε.
Δεν θα κρυφτούμε πίσω από την Αυτοδιοίκηση. Δεν θα κοιτάξουμε να την χρησιμοποιήσουμε ως ασπίδα για να μην αναλάβουμε το όποιο πολιτικό κόστος μπορεί να απορρέει από αυτές τις αποφάσεις.
Είπαμε ότι θα αξιοποιήσουμε στο έπακρο όπως και κάναμε αυτή την πολύ πλούσια και πολύ σημαντική δουλειά που έχει κάνει η Αυτοδιοίκηση όλα αυτά τα χρόνια και σε επίπεδο μελετών και σε επίπεδο διεργασιών αλλά απέναντι στον ελληνικό λαό εμείς δεν θα βγάλουμε μπροστά την Αυτοδιοίκηση. Αλλά, όπως έχουμε υποχρέωση και καθήκον, θα βγάλουμε τις αποφάσεις της Κυβέρνησης.
Αυτό λοιπόν και κάναμε. Τώρα, θα προχωρήσουμε με άλλα λόγια ακριβώς όπως έχουμε δεσμευτεί. Εντός των ημερών ολοκληρώνουμε την επεξεργασία του θεσμικού πλαισίου. Αμέσως μετά μαζί με το ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο θα γνωστοποιήσουμε την πρόταση της Κυβέρνησης για τη χωροθέτηση. Και όπως έχουμε από την πρώτη στιγμή πει, μέσα στο Μάιο ο Καλλικράτης θα ψηφιστεί ώστε οι εκλογές να γίνουν για τους νέους δήμους και τις περιφέρειες το Νοέμβριο κανονικά και βεβαίως να αναλάβουν τη λειτουργία τους την 1η Ιανουαρίου 2011.
Γνωρίζετε πολύ καλά ότι από τον Ιανουάριο ξεκίνησε εντατικά τη δουλειά της η νομοπαρασκευαστική επιτροπή. Οργανωμένες ομάδες εργασίας με τη συμμετοχή των μελών της επιστημονική επιτροπής στελεχών της ΚΕΔΚΕ, του Υπουργείου βεβαίως και άλλων έγκριτων επιστημόνων υπό την προεδρία ενός εκ των κορυφαίων νομικών της χώρας, του Αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, κ. Σταυρόπουλου.
Είναι για όλους εμάς, είμαι βέβαιος και για εσάς, κρίσιμο το όλο εγχείρημα του Καλλικράτη να είναι νομικά απολύτως στέρεο. Απολύτως ασφαλές από συνταγματική, από νομική άποψη. Δεν έχει η χώρα το περιθώριο να ταλαιπωρηθεί ξανά, αλλά και η Αυτοδιοίκηση βεβαίως, όπως στο παρελθόν, από συνταγματικές περιπέτειες να το πω έτσι.
Και για αυτό ο απαράβατος κανόνας από την πρώτη στιγμή, έναν κανόνα που θέλαμε ακριβώς με την παρουσία του Προέδρου του Γ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, να διασφαλίσουμε είναι η απόλυτα ασφαλής νομική και συνταγματική προσέγγιση του όλου εγχειρήματος.
Η συμβολή της αντιπροσωπείας της ΚΕΔΚΕ στην επιτροπή παρακολούθησης, με επικεφαλής τον Πρόεδρό της τον κύριο Τζανακούλη, αλλά και την συμμετοχή των προέδρων της επιτροπής οικονομικών και της επιτροπής θεσμών, του κυρίου Μουράτογλου και Μαστοράκου ήταν πολύ σημαντική, όπως θα ακούσετε παρακάτω.
Είχαμε την ευκαιρία να εξειδικεύονται κατά την διάρκεια της νομοπαρασκευαστικής προετοιμασίας οι θέσεις όλων, όπως έχουν διατυπωθεί, να συζητούνται επιμέρους επιχειρήματα και να αναζητούνται από κοινού λύσεις σε ένα πνεύμα, και το υπογραμμίζω αυτό, εξαιρετικά εποικοδομητικής συνεργασίας.
Θέλω να ευχαριστήσω όλους σας για την εξαιρετικά αυτή δημιουργική συμβολή.
Η πρόοδος που έχει σημειωθεί, που μου επιτρέπει να λέω «ήγγικεν η ώρα», μου επιτρέπει ταυτόχρονα να σταθώ σε ορισμένες αναγκαστικά σε αυτή την φάση βασικές επιλογές, στις οποίες διαπιστώνεται η ενσωμάτωση των θέσεων της ΚΕΔΚΕ στις αντίστοιχες προβλέψεις του νομοσχεδίου.
Ξεκινάω από τις αρμοδιότητες.
Οι Δήμοι πέραν των αρμοδιοτήτων που σήμερα ασκούν, αναλαμβάνουν την άσκηση, στο πλαίσιο του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ, των αρμοδιοτήτων εκείνων που προσιδιάζουν στον Α’ Βαθμό Αυτοδιοίκησης ώστε να εξασφαλίζουν την καλύτερη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων και, βεβαίως, την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών.
Κύρια σημεία.
Οι πολεοδομικές αρμοδιότητες που σήμερα ασκούνται στο Β’ Βαθμό, μεταφέρονται στον Α’. Έτσι, παραδείγματος χάριν, η έκδοση οικοδομικών αδειών, ο έλεγχος μελετών, αλλά και κάθε συναφούς χαρακτήρα αρμοδιότητες και πράξεις εφαρμογής μεταφέρονται στους δήμους.
Για το σκοπό αυτό ενισχύονται και από το προσωπικό των τεχνικών υπηρεσιών δήμων και κοινοτήτων που καταργούνται και το προσωπικό τους μεταφέρεται στους δήμους.
Στους δήμους μεταφέρονται οι πολιτικές για την πρόνοια, καθώς και οι προνοιακές υπηρεσίες που σήμερα ασκούνται στον Β’ Βαθμό, ενώ ταυτόχρονα αναλαμβάνουν, παραδείγματος χάριν, την έκδοση πιστοποιητικών οικονομικής αδυναμίας, την χορήγηση κάρτας αναπηρίας, την καταβολή επιδομάτων, την χορήγηση άδειας, ίδρυσης και λειτουργίας ιδρυμάτων παιδικής πρόνοιας σε ιδιώτες καθώς και σε συλλόγους και σωματεία. Την χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας ιδιωτικών παιδικών ή βρεφονηπιακών σταθμών.
Το ίδιο ισχύει στον τομέα της υγείας και της δημόσιας υγιεινής.
Οι δήμοι αναλαμβάνουν τις σχετικές αρμοδιότητες, εποπτικές και άλλες, όπως την οργάνωση διενέργειας εμβολιασμών, την υλοποίηση προγραμμάτων δημόσιας υγιεινής, που οργανώνονται από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ή από άλλους φορείς ή και χρηματοδοτούνται από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στον τομέα της παιδείας, το σχολείο γίνεται αποκλειστικά υπόθεση του Δήμου. Αναλαμβάνουν τις αρμοδιότητες για ανέγερση σχολείων και την κατανομή πιστώσεων στις σχολικές επιτροπές για την επισκευή και συντήρηση των σχολικών κτιρίων.
Από τον Β’ Βαθμό οι δήμοι αναλαμβάνουν την μεταφορά μαθητών από τον τόπο διαμονής στο σχολείο φοίτησης.
Εντός των διοικητικών τους ορίων μπορούν να αποφασίζουν την διακοπή μαθημάτων λόγω έκτακτων συνθηκών.
Αποκτούν, επίσης, αρμοδιότητες στον τομέα της δια βίου μάθησης, όπως τη δυνατότητα ίδρυσης της λειτουργίας και εποπτείας κέντρου δια βίου μάθησης, όπως σχολές γονέων και κέντρα κατάρτισης ανηλίκων.
Στον τομέα του εμπορίου, οι δήμοι αναλαμβάνουν τη δυνατότητα έκδοσης αποφάσεων για την ίδρυση, τη διάλυση και τον καθορισμό του τρόπου λειτουργίας των λαϊκών αγορών, την συγκρότηση επιτροπών για τον έλεγχο των πωλητών, παραγωγών και επαγγελματιών των λαϊκών αγορών, την εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας για την χορήγηση αδειών εκμετάλλευσης περιπτέρων και άλλα.
Στον τομέα της τοπικής ανάπτυξης, οι δήμοι αποκτούν τη δυνατότητα για τη μελέτη και την εκτέλεση έργων τεχνικής υποδομής τοπικής σημασίας που αφορούν στην γεωργία, στην κτηνοτροφία, κτηνοτροφία και αλιεία. Και ιδίως αυτών που σχετίζονται με την αγροτική οδοποιία.
Αναλαμβάνουν την άσκηση εποπτείας των τοπικών οργανισμών εγγείων βελτιώσεων.
Στον τομέα των μεταφορών, αναλαμβάνουν όσες αρμοδιότητες εμπίπτουν με τις αστικές τοπικού επιπέδου αρμοδιότητες, όπως παραδείγματος χάριν τα σχετικά με τις γραμμές των λεωφορείων.
Στους δήμους μεταφέρονται και οι αρμοδιότητες του Β’ βαθμού στα ζητήματα αστικής και δημοτικής κατάστασης.
Όπως διαπιστώθηκε και στην επιτροπή παρακολούθησης, αγαπητές και αγαπητοί μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΚΕ, υπάρχει σύγκλιση στο ζήτημα των αρμοδιοτήτων που αποδίδονται στον Α’ βαθμό, αφού όλες οι παραπάνω θέσεις της ΚΕΔΚΕ, γιατί στην πραγματικότητα αυτό σας ανέφερα, ενσωματώνονται στο νόμο.
Δύο πρόσθετες επισημάνσεις. Στο πλαίσιο της νησιωτικότητας, ο Α’ βαθμός θα αποκτήσει ακόμα περισσότερες αρμοδιότητες στη βάση της προσέγγισης που θέλει το νησιωτικό δήμο, λόγω της φύσης της γεωγραφικής των νησιών, πραγματικό κυβερνείο. Μία παλιά ιστορική, θα την χαρακτήριζα, θέση της ΚΕΔΚΕ.
Βεβαίως, μία άλλη ιδιαιτερότητα είναι οι μητροπολιτικές λειτουργίες στην Αττική και την Θεσσαλονίκη. Εκεί, όπως είναι φυσικό, η διαχείριση των μητροπολιτικού χαρακτήρα, δηλαδή υπερτοπικού χαρακτήρα λειτουργιών που σήμερα ασκούνται είτε από το κεντρικό κράτος, είτε από τους επιμέρους δήμους, όπως παραδείγματος χάριν του υπερτοπικού πρασίνου αλλά και των μητροπολιτικών οδικών αξόνων και ρυθμίσεων, θα ασκείται ενιαία σε μητροπολιτικό επίπεδο.
Υπογραμμίζεται μεταφορά αρμοδιοτήτων για το νομοσχέδιο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ σημαίνει μεταφορά του αντίστοιχου προσωπικού και των σχετικών πόρων. Η αρχή αυτή θα τηρηθεί απαρέγκλιτα. Δεν θα επαναληφθεί, δηλαδή, το φαινόμενο να μεταφέρονται απλώς ευθύνες χωρίς την εξασφάλιση των απαραίτητων προϋποθέσεων.
Στο σημείο, βεβαίως, αυτό πρέπει να τονίσω ότι κάθε μεταβολή, γιατί θα υπάρξουν τέτοιες μεταβολές σημαντικές, που αφορά στους εργαζόμενους, όπου αυτή είναι αναγκαία, θα γίνει με τρόπο που σέβεται τα κατοχυρωμένα δικαιώματά τους.
Για το σκοπό αυτό, άλλωστε, θα υπάρξουν και συναντήσεις με τους εκπροσώπους των εργαζομένων, με τους οποίους θα υπάρξει αναγκαία συνεννόηση – διαβούλευση για τα ζητήματα αυτά.
Επαναλαμβάνω τη δέσμευση ότι όπου διαπιστωθεί ότι υπάρχει μετά από όλες αυτές τις μετακινήσεις και αλλαγές ανάγκη πρόσληψης επιστημονικού προσωπικού, έχει προβλεφθεί η δυνατότητα αυτό να καλυφθεί με προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ.
Κατά τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων αποφασιστικής σημασίας είναι σημαντικό να διασφαλίσουμε μία ομαλή μετάβαση, που θα εξασφαλίσει στην πραγματικότητα, ότι σε καμία περίπτωση δεν θα έχουνε επιπτώσεις στο επίπεδο των διοικητικών υπηρεσιών που απολαμβάνει ο πολίτης.
Για αυτό είναι απαραίτητο και εξασφαλίζουμε τους μηχανισμούς μετάβασης που θα επιτρέψουν μέχρι όπου κάθε νέος Καλλικράτειος Δήμος να είναι σε θέση να ασκήσει πλήρως το σύνολο των αρμοδιοτήτων που μεταφέρονται στον πρώτο βαθμό, αυτές να εξακολουθήσουν να προσφέρονται απρόσκοπτα σε κάθε δημότη.
Έτσι, λέω ένα παράδειγμα για να γίνει κατανοητό. Σε όσους δήμους δεν λειτουργεί, που δεν θα μπορεί να λειτουργεί από 1/1/11, Πολεοδομία, σε αυτούς θα παρέχεται πλήρης διοικητική υποστήριξη από τους δήμους τους οποίους θα λειτουργεί πλήρως στελεχωμένη σχετική υπηρεσία.
Και σας παρακαλώ αυτό σημειώστε το σημαντικά, διότι αυτό που μόλις σας είπα, δίνει απάντηση σε ένα μείζον, το οποίο καλώς η αυτοδιοίκηση το θεωρεί μείζον θέμα, ότι άλλο πρώτος βαθμός, άλλο δεύτερος βαθμός.
Η σχέση τους δεν είναι σχέση ιεραρχίας και δεν θέλαμε και δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση από το νομοσχέδιο Καλλικράτη, να προκύπτει μία τέτοια σχέση μεταξύ των δύο βαθμών.
Θέλουμε να υπάρχουν μεταξύ των δύο βαθμών αυτοδιοίκησης καθαρές σχέσεις, διακριτές σχέσεις, οι οποίες θα επιτρέπουν σε κάθε ένα από αυτούς τους δύο βαθμούς, να ασκήσουν τις αρμοδιότητες που τους αποδίδονται κατά τρόπο ολοκληρωμένο, κατά τρόπο διακριτό, κατά τρόπο που δεν θα δημιουργεί τη σύγχυση ότι ο δεύτερος βαθμός είναι, λειτουργεί και θεσπίζεται στο νέο σχέδιο Καλλικράτης ως ένας βαθμός που λειτουργεί υπό τον δεύτερο.
Αλλά είναι ένας βαθμός ο οποίος λειτουργεί δίπλα στον δεύτερο για να ασκεί τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες που του έχουν ανατεθεί.
Άρα, η διαδικασία της μετάβασης θα έχει όλες τις ασφαλιστικές δικλείδες, ώστε η άσκηση των αρμοδιοτήτων να συνεχιστεί χωρίς κλυδωνισμούς.
Μία μικρή εξαίρεση, είμαστε υποχρεωμένοι από τη μελέτη που κάνουμε όλο αυτό το διάστημα να ισχύσει για τους μικρούς νησιωτικούς και ορεινούς δήμους, για τους οποίους θα προβλεφθούν πάγιες ρυθμίσεις, για την κάλυψή τους σε τομείς όπου δεν έχουν αλλά και δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι στο προβλεπτό μέλλον θα αποκτήσουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες.
Όσον αφορά θέματα διακυβέρνησης, νομικών προσώπων και της καταστατικής θέσης των αιρετών. Ας ξεκινήσουμε από τα ζητήματα της διακυβέρνησης.
Κατ’ αρχήν δεν θα επεκταθώ τώρα, για να μην σας κουράσω σε ζητήματα στα οποία έχει ούτως ή άλλως διαπιστωθεί εξ αρχής μία ευρύτερη συναντίληψη, όπως για παράδειγμα στην αναβάθμιση του Δημοτικού Συμβουλίου και των Επιτροπών του, τη λειτουργία των τοπικών και θεματικών Αντιδημάρχων, καθώς και της εκτελεστικής επιτροπής, την οποία θα συναποτελούν με τον Δήμαρχο ή τη λειτουργία του δημοτικού συμπαραστάτη, όπως τελικά θα τον ονομάσουμε και της Επιτροπής Διαβούλευσης ή θα αναβαθμισμένα τοπικά συμβούλια.
Θέλω τώρα να αναδείξω το αποφασιστικό βήμα με το οποίο συμφωνούμε να προχωρήσουμε στο χώρο των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και τις επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α.
Συγχωνεύουμε, λοιπόν, το σύνολο των επιχειρήσεων σε μια ανά κάθε κατηγορία. Σημαντικό εξορθολογισμό, όπως είναι προφανές, θα πετύχουμε επίσης με την πρότασή σας η οποία και αυτή ενσωματώνεται στο νόμο, για τη δημιουργία μιας σχολικής επιτροπής για την πρωτοβάθμια και μια για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε κάθε Δήμο.
Μόνο αυτές οι δύο επιλογές θα οδηγήσουν τα δύο αυτά νομικά πρόσωπα και όχι τα παραρτήματά τους που θα παραμείνουν βέβαια σε κάθε σχολικό συγκρότημα σε μια πολύ μεγάλη αλλαγή του τοπίου.
Με τις αποφάσεις αυτές προχωρούμε στο χώρο των νομικών προσώπων των δήμων σε ακόμη τολμηρότερα βήματα. Σημειώνουμε μετά την πρότασή σας ακόμη τολμηρότερα βήματα. Μειώνουμε μετά την πρότασή σας, ακόμη περισσότερο το συνολικό αριθμό τους εξορθολογίζοντας βεβαίως ταυτόχρονα τη λειτουργία τους.
Για την καταστατική θέση των αιρετών. Ήρθε η ώρα να προχωρήσουμε σε απαραίτητες εδώ και καιρό αποφάσεις που κατά τη γνώμη μας εναρμονίζονται με τη συνολική αντίληψη του νέου καλλικράτειου δήμου. Περνάμε στην πρόβλεψη μιας αποζημίωσης που θα κλιμακώνεται κατά τρόπο που αντιστοιχεί στο ρόλο αλλά και στα καθήκοντα που για την πρόοδο του κοινωνικού συνόλου εκπληρώνουν οι αιρετοί αλλά και οι δήμοι της χώρας ως θεσμοί.
Όσον αφορά τα εκλογικά ζητήματα. Ίσως εδώ έχει από την μέχρι τώρα ανάλυσή μας διαπιστωθεί και η μόνη απόκλιση στις καταρχήν προσεγγίσεις μας. Αυτή αφορά στον τρόπο με τον οποίο θα οργανώνεται η εκλογική περιφέρεια στο πλαίσιο των Καλλικράτειων δήμων.
Καταρχήν να πούμε ποια είναι η κοινή μας αφετηρία. Η κοινή μας αφετηρία είναι ότι αποδεχόμαστε την ανάγκη διασφάλισης, και εμείς και η Αυτοδιοίκηση, της αναλογικής εκπροσώπησης των δημοτών κάθε συνενούμενου Δήμου, ανάλογα βεβαίως με τον πληθυσμό του στο νέο Δημοτικό Συμβούλιο. Αυτή είναι η κοινή μας αφετηρία.
Όπως γνωρίζετε, αρχικά στο κείμενο της διαβούλευσης προτείναμε η εκλογή των δημοτικών συμβούλων που αναλογούν σε κάθε συνενούμενο Δήμο να γίνεται από τους αντίστοιχους δημότες.
Στην πρόταση της ΚΕΔΚΕ, οι δημοτικοί σύμβουλοι προτείνεται να ψηφίζονται από το σύνολο των ψηφοφόρων του νέου Δήμου και να εκλέγονται με ποσόστωση ανάλογη με τον πληθυσμό του κάθε συνενούμενο Δήμου.
Το σχήμα αυτό, δυστυχώς, φαίνεται ότι εγείρει σοβαρές συνταγματικές επιφυλάξεις. Και όπως είπαμε από την προηγούμενη αναφορά, είμαστε υποχρεωμένοι να αποφύγουμε κάθε ρύθμιση που θα μπορούσε να αμφισβητηθεί. Πόσο μάλλον μια τέτοια ρύθμιση που αφορά τον τρόπο εκλογής και συγκρότησης των δημοτικών συμβουλίων, άρα το κέντρο λήψης αποφάσεων του Δήμου.
Πρέπει για αυτό, και αυτό θα κάνουμε, να συζητήσουμε διεξοδικά ώστε να καταλήξουμε και εδώ σε μια απόλυτα ασφαλή λύση που θα λαμβάνει υπόψη της, θα μεριμνά και θα επιτυγχάνει να υλοποιεί τον στόχο που η Αυτοδιοίκηση θέλει και τον οποίο σας προανέφερα προηγουμένως.
Όσον αφορά την εποπτεία. Το νέο σύστημα εποπτείας το οποίο εισάγεται και με το οποίο διαφοροποιείται πλήρως η ως τώρα πρακτική, είναι πράγματι ένα πολύ σημαντικό καινούργιο βήμα. Δημιουργείται μια υψηλού κύρους και αναβαθμισμένης στελέχωσης αυτοτελής υπηρεσία εποπτείας.
Ανεξαρτητοποιείται πλήρως από τον επικεφαλής της αποκεντρωμένης διοίκησης, από το σημερινό γενικό γραμματέα της περιφέρειας.
Ο έλεγχος νομιμότητας κυριολεκτικά μπαίνει και αυτός σε μια νέα εποχή και απαλλάσσεται από κάθε υπόνοια πολιτικής ή, ακόμη χειρότερα, και κομματικής σκοπιμότητας στη λήψη αποφάσεων σχετικών με τη νομιμότητα της λειτουργίας, αποκλειστικά σχετικών με τη νομιμότητα της λειτουργίας των ΟΤΑ.
Είναι μια μεγάλη κακοδαιμονία, είναι αν θέλετε ένα μεγάλο καρκίνωμα και αυτό, από το οποίο θέλουμε να απαλλάξουμε την Αυτοδιοίκηση. Ακριβώς ως αποτέλεσμα μιας αντίληψης, την οποία θέλουμε να είναι διαρκώς στην κρίση σας, να διαπερνά όλες τις νομοθετικές μας πρωτοβουλίες, είτε αυτές έχουν να κάνουν με το σύστημα προσλήψεων, είτε σήμερα που ξεκινάει η συζήτηση και ολοκληρώνεται αύριο με την ψήφιση του νέου νομοσχεδίου για τον τρόπο στελέχωσης της δημόσιας διοίκησης και ανάδειξης των διευθυντικών της στελεχών, είτε πολύ περισσότερο ή το ίδιο ακριβώς και με το πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ.
Είναι μία συνολική αντίληψη η οποία, φίλες και φίλοι, ήρθε η ώρα να πει στην πράξη ότι δεν είναι το κράτος και η διοίκηση όργανο της Κυβέρνησης που ο ελληνικός λαός εμπιστεύτηκε στις τελευταίες εκλογές.
Έτσι δεν είναι και η αυτοδιοίκηση, πολύ περισσότερο ο έλεγχος της νομιμότητας πρέπει να αποδεικνύεται ότι καμία απολύτως σχέση δεν έχει με πρακτικές που στο παρελθόν όλοι έχουμε ζήσει, πρακτικές οι οποίες είχαν μέσα τους όχι πάντα δικαιολογημένα, πάντως το είχαν διαρκώς, το σπέρμα της αμφιβολίας για την αμεροληψία των όποιων αποφάσεων, των όποιων επιλογών.
Ας πάμε τώρα στο μείζον ζήτημα των πόρων των οικονομικών του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ.
Πρώτο και πάγιο αίτημα της ΚΕΔΚΕ ήταν η χρηματοδότηση των κεντρικών αυτοτελών πόρων με ένα σύστημα δυναμικών πόρων που να εξασφαλίζει σε βάθος χρόνου τις ανάγκες των δήμων.
Όπως και εσείς έχετε προτείνει, το καλάθι των κεντρικών αυτοτελών πόρων θα περιλαμβάνει:
Πρώτον, τον φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων.
Δεύτερον, τον φόρο προστιθέμενης αξίας.
Και τρίτον, τον φόρο ακίνητης περιουσίας.
Βεβαίως, επειδή είναι το φορολογικό νομοσχέδιο σε εξέλιξη, ο φόρος ακίνητης περιουσίας, όπως αυτός θα καθοριστεί αλλά και θα ονομάζεται στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο που θα κατατεθεί.
Με αυτό τον τρόπο δημιουργούμε ένα ισόρροπο χρηματοδοτικό μίγμα που μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των δήμων σε βάθος χρόνου, που ήταν και είναι σκοπός σας και σκοπός μας. Αλλά και παράλληλα ένα χρηματοδοτικό μίγμα που να μπορεί να αντέξει σε επιμέρους διαφοροποιήσεις της οικονομικής συγκυρίας.
Σας υπενθυμίζω ότι τα τελευταία χρόνια οι ρυθμοί αύξησης των ΚΑΠ της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης ήταν, εξαιτίας του μίγματος, υπερδιπλάσιοι των ΚΑΠ της Α’βάθμιας Αυτοδιοίκησης. Κυρίως αυτό προήλθε λόγω της διαφορετικής δυναμικής του φόρου προστιθέμενης αξίας.
Η συμμετοχή των δήμων στα έσοδα του φόρου ακίνητης περιουσίας συμβάλλει, επίσης, και στην εναρμόνιση του τοπικού φορολογικού συστήματος με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Ένα θέμα προς διευκρίνιση παραμένει το ποσοστό συμμετοχής των παραπάνω φόρων στο χρηματοδοτικό μίγμα των νέων δήμων, βεβαίως και το ύψος τους.
Είναι φανερό ότι αυτό θα οριστικοποιηθεί με την οριστικοποίηση του συνόλου των αρμοδιοτήτων και τον προσδιορισμό των πόρων που την συνοδεύουν. Γιατί αλλιώς θα ήμαστε ανακόλουθοι.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, θα διασφαλίσουμε την πλήρη και ουσιαστική εφαρμογή της παρ. 5 του άρθρου 102 του Συντάγματος. Όλες οι αρμοδιότητες που θα μεταφερθούν θα συνοδεύονται από τους ανάλογους φόρους.
Η μεταφορά αρμοδιότητας, όμως, δεν είναι, όπως όλοι πολύ καλά γνωρίζετε, μία νομοθετική διάταξη και πόροι. Είναι μεταφορά προσωπικού, είναι μεταφορά υλικοτεχνικών υποδομών και εξοπλισμού, μεταφορά σε ορισμένες περιπτώσεις ολόκληρων υπηρεσιών.
Για τον λόγο αυτό θεσπίζουμε ότι όλες οι αρμοδιότητες θα μεταφερθούν βάσει διαφανούς και αντικειμενικού επιχειρησιακού προγράμματος, που θα διατυπωθεί και βεβαίως θα εφαρμοστεί στο πλαίσιο του προγράμματος ελληνική αρχιτεκτονική διοίκηση, αυτοδιοίκηση του προγράμματος ΕΛΛΑΔΑ.
Συμφωνούμε επίσης με την θέση σας, με την θέση της ΚΕΔΚΕ, στην ανάγκη εξυγίανσης των Δήμων.
Μία παρέκβαση. Το «συμφωνούμε» πια δεν είναι μία ρητορική ή μία ακόμη πολιτική δέσμευση. Το «συμφωνούμε» και όλα αυτά τα οποία αναφέρω σε αυτή την παρέμβαση, είναι συμφωνούμε άρα υπάρχουν ήδη στο νομοσχέδιο που ετοιμάζεται. Δεν είναι συμφωνούμε και ΄΄θα΄΄. Είναι ανακοινώσεις ότι σε αυτή την συμφωνία, στην οποία αναφέρομαι, εμπεριέχεται ήδη σε διατάξεις του νομοσχεδίου, ενός νομοσχεδίου που θα σας πω, ας το πω τώρα, θα έχει πολύ μεγάλη έκταση. Θα ξεπερνάει με το καλό τις 400 σελίδες.
Συμφωνούμε με την θέση σας για την ανάγκη εξυγίανσης των δήμων που περιέρχονται σε αδυναμία να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Το πρόβλημα, δηλαδή, της υπερχρέωσης ορισμένων δήμων.
Δεν μπορούμε, πιστεύουμε ακράδαντα να αντέχουμε πλέον σαν χώρα να αφήνουμε να διαιωνίζονται τέτοιες καταστάσεις και ο Καλλικράτης είναι μία οριακή στιγμή που πρέπει και αυτό το θέμα να αντιμετωπιστεί.
Από αυτή την άποψη, ένα πρόγραμμα εξυγίανσης των υπερχρεωμένων δήμων, αλλά και διαφανείς αντικειμενικοί και σύγχρονοι κανόνες, που χρησιμοποιούνται άλλωστε σε όλες σχεδόν τις Ευρωπαϊκές τοπικές αυτοδιοικήσεις, είναι σκοπός μας, ώστε πέραν όλων των άλλων να μην δημιουργήσουμε μία νέα γενιά προβληματικών δήμων, κάτι που θεωρούμε απολύτως απαραίτητο.
Μάλιστα, είναι μεγάλη πρέπει να σας πω και προσωπικά η ικανοποίηση, που στην Επιτροπή Διαβούλευσης υπήρξε απόλυτη σύγκλυση και σε αυτό το θέμα.
Ενσωματώνεται τέλος η θέση της ΚΕΔΚΕ με επαφή το σύνολο των δήμων, αλλά και των νομικών προσώπων τους στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και στην εφαρμογή σε όλους τους δήμους του διπλογραφικού συστήματος και της αναλυτικής λογιστικής.
Συνοψίζοντας αγαπητές και αγαπητοί φίλοι, νομίζω ότι έχουμε στην διάθεσή μας ένα ευρύτατο πεδίο σύγκλησης, ως αποτέλεσμα, ως πράξη.
Η Επιτροπή παρακολούθησης, βεβαίως, μπορεί να εξακολουθήσει τη συνεργασία με την Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή με τον ίδιο αποδοτικό και εντατικό τρόπο και για τα υπόλοιπα θέματα, που παραμένουν προς διευκρίνιση.
Και ασφαλώς η ΚΕΔΚΕ θα έχει στη διάθεσή της και όλες οι τοπικές ενώσεις, όλοι οι δήμοι της χώρας, έγκαιρα το διαμορφωμένο προσχέδιο, ώστε επ’ αυτού να μπορεί να συνεχιστεί η επεξεργασία των επί μέρους διατάξεων.
Έχοντας μιλήσει για όλα αυτά, ας μιλήσω τώρα για ένα από τα τελευταία σημεία αυτής της παρέμβασής μας, που αφορά στην χωροθέτηση των δήμων.
Όπως έχουμε δεσμευτεί, η πρόταση για την χωροθέτηση θα δημοσιοποιηθεί αμέσως μετά την ολοκλήρωση του νομοθετικού πλαισίου, το αμέσως δηλαδή προσεχές διάστημα.
Είναι γνωστό ότι τα κριτήρια του Καλλικράτη βασίζονται σε αυτά της Κυλλήνης. Είχαμε μιλήσει για έως 370 δήμους και μάλιστα, ενώ αρχικά αυτή η επιλογή είχε προκαλέσει κάποιες εύλογες συζητήσεις, νομίζω ότι τώρα μας δίνεται πολύ απλά η δυνατότητα να εξηγήσουμε την αξία εκείνης της αναφοράς.
Γιατί το είχαμε κάνει αυτό; Το είχαμε κάνει προκειμένου σε μία εθνική κλίμακα και χωρίς να έχουμε κατά νου νομό – νομό, δήμο – δήμο, χωρίς βεβαίως να υπάρχει καμία χωροθέτηση, να προσανατολίσουμε και την τάξη μεγέθους που προκύπτει από την εφαρμογή των κριτηρίων.
Όπως γνωρίζετε αυτή η τάξη μεγέθους δεν είναι αυθαίρετη. Οι μελέτες της αυτοδιοίκησης και αναφορές των στελεχών της, των εκπροσώπων της, είχαν κάνει αναφορές τέτοιου τύπου με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είτε αριθμητικά, είτε ποσοστιαία.
Πάντως είναι σαφές ότι αποδείχθηκε σκόπιμη η αποσαφήνιση της τάξης μεγέθους, γιατί ήδη υπάρχει ένας προβληματισμός που εύκολα εμείς μπορεί πια να αποδείξουμε ότι δεν είναι βάσιμος και δεν μας αφορά.
Σας λέω ένα παράδειγμα χαρακτηριστικό που το χρησιμοποιούμε σε αντίστοιχες συζητήσεις. Εάν είχαμε ποτέ στο μυαλό μας ότι το μοντέλο που πρέπει στη χώρα, είναι να πάμε είτε για παράδειγμα σε πολύ μεγάλους δήμους, είτε να πάμε σε συνενώσεις πολύ μεγάλων δήμων, των 100.000, των 70 – 75.000, δεν θα προέκυπτε ως τάξη μεγέθους ένας τέτοιος αριθμός σαν αυτόν που σας έχουμε αναφέρει, το μέχρι 370, αλλά θα πηγαίναμε σε αυτή τη περίπτωση σε προσεγγίσεις του τύπου, ότι ο νέος χάρτης αυτοδιοίκησης της χώρας θα περιλαμβάνει έως 150 δήμους.
Αυτό νομίζω ότι είναι κάτι το οποίο μπορεί εύκολα να το κατανοήσει κανείς. Από την άλλη, το αυτοδιοικητικό πρότυπο που ορίζεται από τις αρμοδιότητες, αλλά και το σύστημα διακυβέρνησης, το οποίο θεμελιώνει ο Καλλικράτης, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να αντιστοιχεί σε βιώσιμους, εύρωστους, ισχυρούς δήμους.
Με λίγα λόγια, θέλουμε να μην κάνουμε άνω κάτω την Ελλάδα. Πρέπει να μην κάνουμε άνω κάτω την Ελλάδα κάθε 10 χρόνια. Πρέπει να αναλάβουμε εμείς πρώτοι την πολιτική ευθύνη, το όποιο πολιτικό κόστος μπορεί να συνεπάγεται η απόφασή μας, ώστε να πάμε σε αυτό που σήμερα εκτιμούμε ότι είναι ορθό και ωφέλιμο για τον τόπο.
Και όχι να καθυστερήσουμε τη λήψη αποφάσεων, ώστε ίσως κάποιοι άλλοι σε 4 – 5 χρόνια να χρειαστεί να ξανακάνουν ένα νέο κύμα συνενώσεων.
Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι κανείς σε θέση να γνωρίζει για πάντα ποια είναι η μόνιμη λύση. Πάντοτε μιλούμε με τα σημερινά δεδομένα και δεν έχουμε επίσης καμία αμφιβολία ότι η ζωή παράγει συνεχώς προβλήματα, συνεχώς οι οποίες σύντομα κάποια στιγμή θα δώσουν στη χώρα τη δυνατότητα να ξανά σκεφτεί για όλα αυτά. Αλλά τουλάχιστον να ξέρουμε ότι αυτό που σήμερα θεωρήθηκε ορθό, σωστό και ωφέλιμο για τον τόπο το πράξαμε χωρίς να υπολογίζουμε το πολιτικό κόστος.
Δεν θα έχουμε λοιπόν μικρές ενότητες που ήδη σήμερα δυσλειτουργούν και αδυνατούν να υπηρετήσουν τον πολίτη αλλά και να βοηθήσουν την αναπτυξιακή προσπάθεια, μέγα ζητούμενο για την Ελλάδα.
Και βέβαια δεν θα μπορούν ακόμη περισσότερο στο μέλλον αν τους δώσουμε και τις νέες αρμοδιότητες που ο Καλλικράτης θα τις δώσει.
Από αυτό τον κανόνα και το υπογραμμίζω δεν θα υπάρξει καμία εξαίρεση. Το πιο σημαντικό για το οποίο θέλω ενώπιόν σας για μια ακόμη φορά να δεσμευτώ είναι ότι η εφαρμογή των κριτηρίων θα είναι ενιαία, συνεπής, ομοιογενής.
Υπάρχουν βεβαίως ιδιαιτερότητες. Παραδείγματος χάρη, σεβόμαστε απόλυτα την ιδιαιτερότητα κάθε τόπου. Είτε αυτή αφορά την ιστορική μνήμη, είτε αφορά την παράδοση, είτε αφορά κάθε άλλη ιδιαιτερότητα που κάνουν κάθε χωριό αυτής της χώρας πραγματικά ξεχωριστό και μοναδικό. Κανείς δεν σφάλλει, κανείς δεν υπερβάλλει όταν ξεκινάει μια συζήτηση μαζί μας είτε στη Βουλή Βουλευτές, είτε έξω από τη Βουλή πολίτες, είτε μέσα σε αυτοδιοικητικούς χώρους αυτοδιοικητικοί, όταν ξεκινάει με τη φράση και λέει ΄΄ξέρεις όμως, εμείς έχουμε την εξής ιδιαιτερότητα΄΄.
Κανείς δεν κάνει λάθος όταν το λέει αυτό. Κανείς δεν υπερβάλλει, κανείς δεν μιλάει τεχνητά για μια πραγματικότητα. Αυτή την ιδιαιτερότητα εμείς θα φροντίσουμε, θα κάνουμε τα αδύνατα δυνατά και να την τιμήσουμε και να την διασφαλίσουμε.
Αλλά αυτό θα το πετύχουμε όταν τη συνδέσουμε με την αναπτυξιακή δυναμική και τις νέες δυνατότητες αλλά και ανάγκες του κάθε πολίτη. Γιατί η λύση δεν είναι η απομόνωση κάθε τόπου, ο οποίος αισθάνεται και πραγματικά είναι ιδιαίτερος.
Λύση είναι η ανάδειξη όλου αυτού του πλούτου της ιδιαιτερότητας, κατά τη γνώμη μας, μέσα από ισχυρούς και βιώσιμους δήμους.
Βεβαίως εδώ υπάρχουν οι γνωστοί περιορισμοί που σχετίζονται με την ορεινότητα και τη νησιωτικότητα. Ξεκινάω λίγο με τη νησιωτικότητα. Η νησιωτικότητα μας αποσυνδέει από τα κριτήρια του μεγέθους του πληθυσμού υποχρεωτικά. Εκεί θα έχουμε ανεξαιρέτως πληθυσμού την αρχή ένα νησί ένας Δήμος, εκτός ασφαλώς από των εύλογων εκείνων εξαιρέσεων, όπου πολύ μικρά νησιά εξυπηρετούνται λόγω της εγγύτητάς τους που αίρει την απομόνωση που συνιστά τελικά τον πυρήνα της νησιωτικότητας.
Το ίδιο ισχύει και για τους ορεινούς δήμους. Υπάρχουν όπως γνωρίζετε όρια που θέτει η ίδια η γεωμορφολογία και τα οποία οφείλουμε να σεβαστούμε. Ασφαλώς, όμως, και εδώ η ορεινότητα ορίζεται αντικειμενικά και εφαρμόζεται με συνέπεια σε όλη τη χώρα.
Πρέπει, τέλος, να λάβουμε υπόψη μας τα όρια τα οποία μας θέτει η υπάρχουσα διοικητική διάρθρωση σε περιφέρειες και νομούς. Δεν μπορούμε να το ξεπεράσουμε. Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί διότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να κινηθούμε, ξανά λέω, με τρόπο νομικά επισφαλή.
Γνωρίζετε για παράδειγμα ότι τα όρια των νομών ταυτίζονται σήμερα με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο. Με τα όρια των εκλογικών περιφερειών των εθνικών εκλογών. Δεν θα έπρεπε λοιπόν σε καμία περίπτωση, δεν γίνεται, να διακινδυνεύσουμε συγχύσεις που θα επιβάρυναν τη διαδικασία των συνενώσεων.
Από την άλλη έχουμε πει ότι οι συνενώσεις θα γίνουν στη βάση των σημερινών δήμων. Ενώνονται δηλαδή ενιαίοι οργανισμοί τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Σήμερα θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι όταν υποβάλουμε την πρότασή μας αυτή θα έχει λάβει υπόψη της όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, όλες τις προσεγγίσεις, εκτός από μία. Την κοντόφθαλμη μικροκομματική σκοπιμότητα.
Και αυτό δεν το λέω μόνο γιατί κάτι τέτοιο θα ήταν απόλυτα ανεύθυνο και αδικαιολόγητα επιπόλαιο, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη την κρισιμότητα του Καλλικράτη και της θεσμικής παρέμβασης που πραγματοποιεί.
Είναι πεποίθησή μας, είναι συλλογικό μας κεκτημένο ότι τέτοιου είδους κουτοπονηριές δεν οδηγούν πουθενά για όποιον τις πραγματοποιεί. Για αυτό δεν θα επιτρέψουμε ούτε σε μια γραμμή να αμαυρωθεί η προσπάθεια αυτή, αυτό το μεγάλο εγχείρημα από τέτοιου είδους πρακτικές. Δεν τις έχει ανάγκη κανείς μας. Πολύ περισσότερο δεν τις έχει ανάγκη η χώρα.
Ερχόμαστε τώρα στο επιχειρησιακό πρόγραμμα ΕΛΛΑΔΑ, Ελληνική Αρχιτεκτονική Διοίκηση Αυτοδιοίκησης με το οποίο προβλέπουμε τη χρηματοδότηση έργων και δράσεων τόσο από κοινοτικούς όσο και από εθνικούς πόρους.
Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω από μία συνηθισμένη ερώτηση: πόσο κοστίζει ο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ. Για όλους εμάς που είμαστε πια εξοικειωμένοι πολύ καλά με το πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ, αντιλαμβανόμαστε πόσο εσφαλμένο το ερώτημα αυτό. Γιατί στην πραγματικότητα το πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ είναι το ακριβώς αντίθετο. Είναι ένα διαρθρωτικό, ένα δομικό πρόγραμμα εξορθολογισμού δαπανών το οποίο οδηγεί σε σημαντικότατες εξοικονομήσεις.
Είναι προφανές λοιπόν ότι ο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ όχι μόνο δεν κοστίζει στα δημόσια οικονομικά αλλά αντίθετα θα συμβάλλει αποφασιστικά στον εξορθολογισμό των δημοσίων δαπανών που προέρχονται από τον Έλληνα φορολογούμενο. Αυτό το αυτονόητο, άλλωστε, φαντάζομαι υπογράμμισε και ο κύριος Παπαδήμος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Πολύ περισσότερο από αυτό, ο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ είναι ένα πρόγραμμα όμως που θα επιτρέψει την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων της Αυτοδιοίκησης. Θα επιτρέψει στους δήμους να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που προκύπτουν και κυρίως η επόμενη μέρα να τους βρει δυνατούς, έτοιμους να συμβάλλουν στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των δημοτών τους.
Και πέρα από την καλύτερη, βέβαια, αξιοποίηση των πόρων, δήμοι και περιφέρειες αναλαμβάνουν με το πρόγραμμα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ ένα νέο ρόλο στην συνολική αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας.
Απελευθερώνουν, και αυτό θα φανεί στην πράξη, αμέσως με την εφαρμογή, τις δυνάμεις κάθε τόπου, κάθε περιφέρειας και θα συμβάλουν έτσι αποφασιστικά στην αναπτυξιακή επανεκκίνηση της χώρας και αυτό το πιστεύουμε βαθιά.
Για αυτό τον λόγο εντάσσουμε στο πρόγραμμα ΕΛΛΑΔΑ ένα εθνικό αναπτυξιακό πρόγραμμα Αυτοδιοίκησης ύψους 4 δις ευρώ. Η χρηματοδότησή του, που προφανώς αφορά και την Κυβέρνηση και την Αυτοδιοίκηση, θα αποτελέσει χωρίς άλλο αντικείμενο ενδελεχούς συζήτησης.
Τώρα μία κουβέντα, μια που αναφερόμαστε σε κάτι σχετικό, για το ΘΗΣΕΑ.
Όπως οφείλαμε εξασφαλίσαμε την παράτασή του για το 2010. Το ξέρετε. Παράταση που κατέστη επιβεβλημένη λόγω της καθυστέρησης του προγράμματος. Μέσα στο 2010 θα προχωρήσει το πρόγραμμα σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τον νόμο, για αυτό άλλωστε ανασυγκροτούμε και την κεντρική επιτροπή παρακολούθησης του προγράμματος η οποία θα εξειδικεύσει τα διαδικαστικά θέματα.
Από την εμπειρία, λοιπόν, του ΘΗΣΕΑ αλλά και από την εμπειρία του ΕΠΤΑ, πρέπει να κρατήσουμε τα στοιχεία και να επανεκτιμήσουμε τις αστοχίες. Πάνω από όλα όμως με την Αυτοδιοίκηση και όχι ερήμην της, μαζί σας.
Σας θυμίζω ότι η Αυτοδιοίκηση, για παράδειγμα, ήταν αποκλεισμένη από το κεντρικό όργανο διοίκησης του ΘΗΣΕΑ και αυτό θα αλλάξει με αυτό που θα θεσπίσουμε, για να πετύχουμε με διαφάνεια και αντικειμενικότητα να ανασχεδιάσουμε από κοινού ένα πρόγραμμα ευέλικτο και αποτελεσματικό μακριά από μικροκομματικές παρεμβάσεις.
Η λήξη του προγράμματος, και αυτό είναι που θέτουμε ως πήχη, θα πρέπει να βρει τους νέους δήμους εξοπλισμένους και ικανούς να αντεπεξέλθουν σε σύγχρονες προκλήσεις.
Τώρα, πέρα από το εθνικό αναπτυξιακό πρόγραμμα στο ΕΛΛΑΔΑ εντάσσουμε και την διοικητική μεταρρύθμιση όπως έχουμε πει, ώστε συγκεκριμένο ποσοστό των συνολικών πόρων να διατίθενται για τον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ.
Και εδώ, νομίζω είναι επίκαιρο, να κάνω μία αποσαφήνιση. Βεβαίως στο εν τω μεταξύ έχει αποκατασταθεί μία παρερμηνεία που προσωρινά δημιουργήθηκε.
Ασφαλώς και το πρόγραμμα ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ μπορεί να αξιοποιηθεί για το ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ και αυτό με την σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των κοινοτικών ελεγκτικών οργάνων.
Και μόνη έγνοια, αν υπάρχει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως προφανώς και πριν από όλους, είναι δική μας έγνοια, είναι αυτό να γίνει με τον ταχύτερο και αποτελεσματικότερο τρόπο.
Βρισκόμαστε τώρα για αυτό στην φάση της τελικής εξειδίκευσης των δράσεων που θα εντάξουμε, στις οποίες θα περιλαμβάνονται:
Η εγκατάσταση και η λειτουργία των νέων ΚΕΠ, των ηλεκτρονικών ΚΕΠ.
Η κοστολόγηση και υποστήριξη μεταφοράς αρμοδιοτήτων.
Η καταγραφή ανθρώπινου δυναμικού και αναδιάταξη των υποδομών και της στέγασης.
Η λειτουργική ενοποίηση των δήμων και των περιφερειών.
Η ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου.
Κατάργηση και συγχώνευση νομικών προσώπων.
Οι μονάδες διαφάνειας και ηλεκτρονικής υποστήριξης καθώς επίσης και προγράμματα επιμόρφωσης αιρετών και εργαζομένων.
Τελειώνοντας, αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, αγαπητές Πρόεδρε και αγαπητά μέλη της ΚΕΔΚΕ, έχουμε ξεκινήσει μαζί, η Αυτοδιοίκηση πριν από εμάς ως Κυβέρνηση ένα πολύ όμορφο αλλά ταυτόχρονα και πολύ δύσκολο ταξίδι.
Μπαίνουμε στην τελική ευθεία του Καλλικράτη, συνοψίζω τα επόμενα βήματα. Ολοκληρώνουμε εντός των προσεχών ημερών το θεσμικό πλαίσιο. Ξεκινούμε και ολοκληρώνουμε τη διαβούλευση για χωροθεσία. Μέσα στο Μάιο ψηφίζουμε το νομοσχέδιο του Καλλικράτη και αμέσως μετά θέτουμε σε εφαρμογή το επιχειρησιακό σχέδιο που θα μας οδηγήσει στην 1.1.11.
Εισερχόμαστε στην πρώτη φάση εννοείται αμέσως μετά, στη πρώτη φάση λειτουργίας των νέων θεσμών. Πρέπει να έχουμε και έχουμε και έχετε και για αυτό σας τιμούμε, απόλυτη συναίσθηση ότι δομικές αλλαγές τέτοιου βάθους δεν είναι στιγμιαίες.
Ο Καλλικράτης στην πραγματικότητα θέτει τα θεμέλια για μια νέα πολιτεία, περί αυτού πρόκειται. Θα μας προσφέρει και κάνουμε ήδη τα πάντα για αυτό, στέρεους οργανισμούς Αυτοδιοίκησης. Και στο Δήμο και στην Περιφέρεια αλλά και στην αποκεντρωμένη κρατική διοίκηση. Ικανούς να υποδέχονται και νέους αρμοδιότητες στην πορεία από το κεντρικό κράτους.
Θα ανοίξει έτσι το δρόμο ο Καλλικράτης, πιστεύουμε βαθιά, ώστε να περιοριστούμε στο τέλος σε ένα κυριολεκτικά επιτελικό κράτος απαλλαγμένο από κάθε αρμοδιότητα που μπορεί να ασκηθεί αποκεντρωμένα ή από την Αυτοδιοίκηση. Αυτή είναι χωρίς αμφιβολία μια διαδικασία επίπονη που θα απαιτήσει μια συνεχή προσπάθεια από όλους μας.
Είναι μια διαδικασία που πρέπει να είναι και είναι συντεταγμένη, ιεραρχημένη και να θέτει τις σωστές προτεραιότητες. Το επισημαίνω αυτό γιατί πρέπει να αποφύγουμε και το σφάλμα της υπερφόρτωσης του Καλλικράτη με την προσπάθεια να επαναρυθμίσουμε μεμιάς το σύνολο της χαοτικής μας νομοθεσίας. Να λύσουμε, δηλαδή, μεμιάς όλα τα προβλήματα της δημόσιας διοίκησης.
Είναι τόσο μεγάλη η αλλαγή που επιχειρούμε που πρέπει να στοχεύσουμε σε αυτό που πραγματικά είναι. Μια νέα αρχιτεκτονική για την Αυτοδιοίκηση, για την αποκεντρωμένη διοίκηση που θα εξοπλίσει τη χώρα σε βάθος χρόνου με ένα στέρεο θεσμικό και άρα αναπτυξιακό και δημοκρατικό οικοδόμημα.
Η κρισιμότητα, τελευταία μου κουβέντα, του εγχειρήματος είναι τέτοια που μόνο να ενώσει και να ενώνει μπορεί. Θέλω για αυτό το λόγο να σας ευχαριστήσω ειλικρινά γιατί εσείς, οι αιρετοί της Αυτοδιοίκησης, δείξατε, αποδείξατε ότι έχουμε ως χώρα τη δυνατότητα αυτή.
Η συνεισφορά όλων είναι πολύτιμη. Μα πάνω από όλα νομίζω οφείλουμε αναγνώριση σε όσους βεβαίως υπερβαίνοντας κομματικές γραμμές, κομματικά στερεότυπα συμβάλουν καθημερινά στην πραγματικότητα και στο κέντρο και στην κορυφή αλλά και στη βάση και στην περιφέρεια της Αυτοδιοίκησης προσφέροντας δυνάμεις και αναλαμβάνοντας ευθύνες.
Ευθύνες όμως, που κατά τη γνώμη μου, είναι ιστορικές. Και για αυτό το λόγο ο ιστορικός του μέλλοντος θετικό πρόσημο θα βάλει σε όλους μας, σε όλους σας.
Από την πλευρά μας θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι θα καταβάλουμε, θα συνεχίσουμε να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια να είμαστε ένα συνεπής και αξιόπιστος θεσμικός συνομιλητής. Να πείθουμε ότι όταν συνδιαμορφώνουμε τους θεσμούς της πολιτείας δεν επιτρέπουμε πρώτα στον εαυτό μας καμία μικροκομματική επιδίωξη.
Να πείθουμε ότι διακρίνουμε το πεδίο της αντιπαράθεσης από το επίπεδο της υπεύθυνης σύνθεσης που αυτό είναι ο Καλλικράτης. Άλλωστε αυτό είναι η πεποίθησή μας ότι αυτό οφείλουμε στους πολίτες, οφείλουμε στην πατρίδα και ιδιαίτερα σε μια τόσο κρίσιμη συγκυρία που έχουμε την υποχρέωση να σταθούμε με υπευθυνότητα στο ύψος των περιστάσεων.
Ευχαριστώ πάρα πολύ για την προσοχή σας, για τη φιλοξενία κύριε Πρόεδρε. Ευχαριστώ για όλη τη δουλειά που έχουμε κάνει μέχρι τώρα. Και τώρα που φτάνουμε λίγο πριν το τέλος, όχι της σημερινής διαδικασίας αλλά της τελικής μορφοποίησης του Καλλικράτη, θέλω να μην έχετε στο μυαλό σας καμία απολύτως αμφιβολία ότι όλα όσα λέμε πια -και αυτό είναι το προτέρημα που κρατάμε στα χέρια μας αν όχι σήμερα, θα το κρατάμε τις επόμενες ημέρες και θα είναι το νομοσχέδιο Καλλικράτης- όλα όσα λέμε τα εννοούμε. Γιατί τίποτα δεν αφήνουμε να βάλει πάνω από το συμφέρον της χώρας, πάνω από το συμφέρον των πολιτών καμία σκοπιμότητα είτε κομματική, είτε πολιτική, είτε ακόμα χειρότερα προσωπική.
Σας ευχαριστώ πολύ.